radheef.info
ރަދީފު


ރަސްގެ
ނ (1) ޣައިރުދީނުގެ ރަސްގެފާނު (2) ނުބައިފާހަގަ
ބުރަކިރަނިން
ނ ފަސްވަނަ ޢަލީ ރަސްގެފާނު. )ދޮންބުޅާފާށަނާ( ގެދައިތާފުޅު ކަޅު މުޙައްމަދު ރަސްގެފާނުގެ ފުރަތަމަ އަނބިކަނބަލުން މިބޭފުޅަކީ ކަޅު ބުރުސޫރަ ރިވެތި ލޯފުޅު ބޮޑު ބޭފުޅެކެވެ ބުރަކިރަނިން ކިއުނީ ލޯފުޅު ބޮޑުކަމުގެ މައްޗަށް ބުރެކީގެ ލޮލަށް ނިސްބަތްކޮށްގެންނެވެ
ބޮޑުހިތި
ނ (1) އިހުގައި ރަސްކަމުގެ ފަރާތުން ރަސްމީގޮތުން ފާހަގަ ކުރާ ދެދުވަހާއި އެދެދުވަހުގެ ރެއަށް ކިޔާ އުޅުނު ނަމެއް. ރަމަޟާންމަހުގެ ބާވީސް ވަނަ ދުވަހަކީ ހެންވޭރު ބޮޑުހިތި ދުވަހެވެ. އެދުވަހުގެ ރެއަކީ ހެންވޭރު ބޮޑުހިތި ވިލޭރެއެވެ. ރަމަޟާންމަހުގެ ސައުވީސް ވަނަ ދުވަހަކީ މާފަންނު ބޮޑު ހިތި ދުވަހެއެވެ. އެދުވަހުގެރެއަކީ މާފަންނު ބޮޑުހިތި ވިލޭރެއެވެ. ހެންވޭރު ބޮޑުހިތި ވިލޭރޭ ރަދުން ރަސްމީ ޢިއްޒަތުގައި ހިއްޗަށް ވަޑައިގަންނަވާނީ ލޮނުޒިޔާރަތްކޮޅުގައި ހުންނަ ޙަބުޝީގެފާނުގެ މަޤާމުފުޅަށް ޒިޔާރަތްކުރައްވައި ފާތިޙާ ވިދާޅުވާށެވެ. މާފަންނު ބޮޑުހިތިވިލޭރޭ ރަދުން ޢިއްޒަތުގައި ވަޑައިގަންނަވަނީ ޢަލިރަސްގެފާނުގެ ޒިޔާރަތަށް ފާތިޙާ ވިދާޅުވާށެވެ. (2) މާލެއަތޮޅުގެ ފަޅުރަށެއް (3) އާދައިގެ ހިތިގަސް
ބޮޑުކިބާ
ނ ބޮޑު ގަނޑުވަރު ތެރޭގައި ހުރި ގެކޮޅެއް މިއީ ރަސްގެފާނު އުޅުއްވާ ގެކޮޅެވެ
ބޮޑުދުންދޭ ޒިޔާރަތް
ނ ބޮޑުދުމާދާއިރު ދުޢާވެރިކަން ކިއަވަން މަޑުކުރާ ފަންސަވީސް ޒިޔާރަތް، އެއީ (1) އަބުލް ބަރަކާތުލް ބަރުބަރީ ޒިޔާރަތް (2) ސައްޔިދު ރަސްގެފާނުގެ ޒިޔާރަތް (3) އައްސައްޔިދު ސާމީ އަލްމުރުތަޟާ ޒިޔާރަތް (4) އައްސުލްޠާނުލްޣާޒީ މުޙައްމަދު ޝަމްސުއްދީނު ޒިޔާރަތް (5) އިސްކަންދަރު މަހާރަދުންގެ ޒިޔާރަތް (6) ޙަސަން ޢިއްޒުއްދީނު ރަދުންގެ ޒިޔާރަތް (7) މުޙުޔިއްދީނު ރަދުންގެ ޒިޔާރަތް (8) މުޙައްމަދު ޢިމާދުއްދީނު ދިޔަމިގިލީ ރަދުންގެ ޒިޔާރަތް (9) އިބުރާހިމު ރަސްގެފާނުގެ ޒިޔާރަތް (10) ދަންނަ މުޙައްމަދު ރަސްގެފާނުގެ ޒިޔާރަތް (11) ދަރުމަވަންތަ ރަސްގެފާނުގެ މިސްކިތް (12) ޙަބުޝީގެފާނުގެ މަޤާމް (13) ފަޤީހުމޫސާގެ ޒިޔާރަތް (14) ފަތާލީސީދީގެ ޒިޔާރަތް (15) ބޮޑުރަސްގެފާނު ޒިޔާރަތް (16) ޙާޖީ އެދުރުކަލޭފާނުގެ ޒިޔާރަތް (17) އިބުރާހީމު ރަސްގެފާނު (އަލްހިލާލީ) ގެ ޒިޔާރަތް (18) ފަޤީހުސުލައިމާނުގެ ޒިޔާރަތް (19) މާފަންނު އާމިސްކިތްތެރޭ ޒިޔާރަތް (20) ޤާޟީ ޢީސަލްޔަމަނީގެ ޒިޔާރަތް (21) ޢަލީ ރަސްގެފާނުގެ ޒިޔާރަތް (22) ޢުމަރުމާފަތް ކަލޭފާނުގެ ޒިޔާރަތް (23) ދޮނަކުޅީޝައިޚުކަލޭފާނުގެ ޒިޔާރަތް (24) ދޮންބުޅާފާށަނޢގެ ޒިޔާރަތް (25) ދެބޭރަނިންގެ ޒިޔާރަތް
ބޮޑުތަކުރުފާނު ވާހަކަ
ނ ޣާޒީ ބަންޑާރައިންގެ ހަޔާތާއި އެރަދުން އަނދިރި އަނދިރީންގެ ކިބައިން ރާއްޖެ ސަލާމަތްކުރެއްވި ވާހަކަ މިވާހަކަ އާބަކުރު ރަސްގެފާނުން ފެށިގެން ކަލާފާނާ ހަމައަށް ވެސް ކިޔައެވެ އަދި ކޮއިމަލާއިން ފެށިގެން އައްސުލްޠާނު މުހައްމަދު މުޢީނުއްދީނުލް އައްވަލާ ހަމަޔަށްވެސް ކިޔައެވެ
ބޯފޮޅިޔަށް ވަޑައިގަތުން
މ ބޯފޮޅިދުވަސް ދުވަހުގެ ހަވީރު ނުވަތަ ރޭގަނޑު އެތެރެކޮއިލު މިސްކިތްތެރެޔަށާއި މެދު ޒިޔާރަތް ދޮށަށް ހުކުރުމިސްކިތްތެރެޔަށާއި ދަންނަ މުޙައްމަދު ރަސްގެފާނު މިސްކިތްތެރެޔަށް ފާތިޙާ ވިދާޅުވަން ރަދުން ނުވަތަ ރަދުންގެ ބަދަލުގައި ޢިއްޒަތަށް ވަޑައިގަންނަވާ ބޭފުޅަކު ރަސްމީ ޢިއްޒަތުގައި ވަޑައިގަތުން
ކައްތިރިމުދި
ނ )ބދ ( ރަސްގެފާނުންގެ ސިއްކަފުޅު
ކަފަންސާ
ނ )ބދ ( ރަސްގެފާނުގެ ބޮޑީގާޑު
ކިބާ
ނ (1) ދުންކިބާ. (2) ތިލޭރުންގެ އުނދުން. (3) ގަނޑުވަރުތެރެ ބައިކޮށްފައި އޮންނަގޮތުން ރަސްގެފާނު އުޅުއްވާ ބަޔަށާއި ބޭފުޅުން އުޅުއްވާ ބަޔަށް ކިޔާފައި އޮންނަ ނަމެއް. މިސާލު: ބޮޑުކިބާ ކުޑަކިބާ
ކުދިބޭކަލުން
ނ ރަސްމީ ޢިއްޒަތުގެ ކަންތަކުގައި ރަސްގެފާނާ އެންމެ އަރިހަށްތިބޭ ޚާދިމުން މިއީ އެތެރެކޮއިލުގެ އެތައްކަމެއް ކުރާން ބަތާ ދެއްވާފައިތިބޭ ރަސްމީ ބައެކެވެ
ކުޑަކިބާ
ނ އިހުގައި ރަސްގެފާނުގެ އަނބިކަނބަލުންނާ ބޭފުޅުން ތިއްބަވާން ބޮޑުގަނޑުވަރުތެރޭގައި ހުރި ގެކޮޅެއް
ކޮއިމަލާ
ނ ރާއްޖޭގެ ފުރަތަމަ އިސްލާންވެވަޑައިގަތް ކަމަށްބުނާ ރަސްގެފާނަށް އިސްލާންވެ ވަޑައިގަތުމުގެ ކުރީން ކިޔައި އުޅުނު ނަން
އަމީރު ރަސްކަން
ނ (1) ވަލީޢަޙުދުކަން (2) ރަސްގެފާނުގެ ޤާއިމްމަޤާމްކަން (3) ރަސްކަމުގައި ހުންނެވި ބޭފުޅަކު އެރަސްކަން އެހެން ބޭފުޅަކާ ޙަވާލު ކުރައްވައިފައި ހުންނަވާ ދަރަޖަ
އެއްގަމުއަރުމާޒު
ނ އައްސުލްޠާންއަލްމުޡައްފަރު މުޙަންމަދު ޢިމާދުއްދީން އުތުރު އަރުމާޒަށް ވަޑައިގަންނަވާންވެގެން އެރަދުންގެ ދަރިކަލުންނަށް އެއްގަމުގައި ހައްދަވައިދެއްވި އަރުމާޒެއް. މިއަރުމާޒު ހެއްދެވިގޮތަކީ ފުރޮޅުލާފައި އެއްގަމުގައި ދުއްވޭނޭހެން އެގާރަ ގުރާބު ތައްޔާރުކުރައްވައި އެގުރާބު ދަމާ ކަލާސީންނާއި ދަންޑަހެލު ބޭކަލުން ލައްވައި އެމީހުންގެ ވެރިޔަކު ލައްވައި އެމީހަކަށް ރަނަހަމާންތި ކަމަށް ކޮލިލައްވައި ގުރާބުތަކަށް އެއްގަމު އަރުމާޒު ބަޑިލައްވައި އެގުރާބުތަކަށް ރަސްމީ އުޅަނދުތަކަށް ހުންނަހައި ކަމެއް ހަމަކުރެއްވިއެވެ. އަރުމާޒު ކަލާސީންނާއި ދަންޑަހެލުންނާއި ރަނަހަމައިދި ބޭކަލަކު އޭގެ ކުރިއަކު ނުތިއްބަވައެވެ. ރަދުންގެ އަރުމާޒު ފުރާވަޑައިގަތުމަށްފަހު އެއްގަމު އަރުމާޒު ފުރާވަޑައިގަތީ މެދުޒިޔާރަތް މަގުން އިރުމައްޗަށެވެ. މިހެން ގޮސް އެކިއެކި ތަންތާ ރޭކުރައްވައި ކުޅިވަރު ކުޅުއްވައި ހައްދަވައެވެ. ދުވާލު ކަލާސީން ލައްވައި ރަށުތެރެ ތާހިރުކުރައްވައި މިބާވަތުގެ ކަންތައް ކުރައްވަމުން ވަޑައިގެން ރަދުންގެ އަރުމާޒު މާލެ ވަޑައިގަތް ދުވަހު އެއްގަމު އަރުމާޒުވެސް ގަނޑުވަރަށް ވަޑައިގަތީއެވެ. އޭގެ ފަހުގައި ކަލާސީންނާއި ދަންޑަހެލުން ހަވަރަށް ބައިކުރައްވާ އެމީހުންގެ ޚާއްޞަ މަސައްކަތަކީ ބަނޑުދިނުންކަމުގައި ހައްދަވައި މިއަރުމާޒުގެ ބަނޑޭރިން މިނާ މީހުން ކަމުގައި ހެއްދެވީއެވެ ދެފޮއިގައި ބަނޑުދޭން ފެށީ މީގެ ފަހުގައެވެ ކުރީގައި ބަނޑުދޭ ގޮތަކީ މަހަކު އެއްފަހަރު ކޮށާރު ދޮށަށް ބަލައިދިޔައިމާ ދެއްވަނީއެވެ މިއަރުމާޒަށް ވަޑައިގަތް ބޭފުޅަކީ ތާރީޚުގައި މަޝްހޫރު އިބްރާހީމް ރަސްގެފާނެވެ
ވެދުންފޭލި
ނ (1) އޮޅުދޫކަރައަށް ޖިޒީ ފޮނުވާ އުޅުނު ދުވަސްވަރު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރަދުން އެތާނގެ ގަވަރނަރ އަށްފޮނުއްވާން ރާއްޖޭގައި ވިއުއްވާ އަންނަ ފޭލި (2) ރަދުންގެ ފައިވާންފުޅު ދެކެންދާ މީހުން ކުރުނީސްކޮށް އަދަބުވެފައި އެމީހުންގެ އަތުން ރަސްގެފާނުގެ ފައިވާންފުޅު ދަށަށް ދޫކުރާ ފޭލި
ވެދުމާދިއުން
މ އިހުގައި ތޮށިލުން ފަދަ ސަރުކާރުގެ ގަދަ މަސައްކަތެއް ކުރުމަށްފަހު ލަވަކިޔަމުން ނަށަމުން ރަސްގެފާނު ހުންނަވާ ގަނޑުވަރު ދޮށަށް ގޮސް ލަވަކިޔައި ނެށުން
މަހާ
ނ )ބދ ( (1) ރަސްގެ (2) އެއްޗަކާ ނަހަމަމާތް (3) މަތިވެރި (4) ބޮޑެތިމަސް
މަހާރަދުން
ނ (1) ރަސްގެފާނު (2) ބަންޑާރައިން
)ތީމުގޭ ދަރިކޮޅުން ރަސްކަންކުރެއްވި ފުރަތަމަ ރަދުން ނަށް ތާރީޚު ލިޔުންތެރީން ދީފައިވާ ލަޤަބެއް( މަހާކަލަމިންޖާ
ނ ހަތަރު މަތިފުށުން ޝާހީޢާއިލާއިން ވަޑައިގެން ހުންނެވި ބޮޑު ރަސްގެފާނު
މަސްފުޅު
ނ (1) ގަނޑުވަރު ތެރެއަށް ގެންދާ ދަނޑިމަސް (2) ތަބްރޭޒުގެ ފާނާއި އިސްކަންދަރު ރަސްގެފާނާ ދެބޭފުޅުންގެ ފާތިޙާ ފަރީއްކޮޅަށް ގަނޑުވަރުތެރެއަށް ގެންދާމަސް